VAYHİ - Güç ve kararlılık

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
11 Ocak 2017 Çarşamba

Bu hafta okuduğumuz Bereşit kitabının son peraşasında Yaakov’un son zamanları anlatılmaktadır. Yosef babasına defnedileceği yer ile ilgili olarak garanti verdikten sonra garip bir duyum alır. Yaakov hastalanmıştır. Bu da Tora’da ‘hasta’ olarak belirtilen ilk kişidir. Haberi alan Yosef derhal babasının yanına gelir. Bu sırada Yaakov gücünü toplar ve yatağa oturur. Tora burada detaylı bir şekilde Yaakov’un yaşadıklarının özetini verir, Rahel’in ölümünü ve Bet Lehem’de gömülmesini aktarır. Bu olaylar zinciri Yaakov’un Yosef’in oğullarına benzersiz bir tarzda verdiği berahalar ve onları Bene Yisrael’in haklarına ortak etmesi ile noktalanır.

Burada her şey normal gibi görünse de Yaakov’un yatakta dik olarak oturmasının neden anlatıldığını bilginler anlamakta zorluk çeker. Burada Yaakov’un nasıl durduğu değil ne yaptığı önemlidir. Tora böyle bir detayı da neden yazmıştır? Raşi’nin görüşü bu hareketin basit anlamını çok güzel bir şekilde verir. Gelen Yaakov’un oğlu Yosef bile olsa Yosef Mısır ülkesinde çok önemli bir konumdadır. Babası da saygı göstermek için kendini toparlamış ve yatakta oturmuştur. Buradan da güzel bir mesaj çıkarmak mümkündür. Otoriteye saygı yaşla paralel değildir. Hatta bu kendi oğlu bile olsa durum değişmez. Yaakov bir ata, bir peygamber ve bir tsadik olarak bunu yaptıysa bizim için durum ne olmalıdır? Bunun da kararını her kişi kendisi vermelidir.

Haftanın Peraşası broşürünün eski bir sayısında Yaakov’un toparlanmasına Rabi Mordehay Kamenetsky farklı bir açıklama getirir ve Amerikan tarihinden bir alıntı yapar. Amerikalı bir tarihçiye göre 1 Ocak 1863 günü ABD Başkanı Lincoln bütün kölelerin azad edileceğine dair bir belgeyi imzalamak üzeredir. Mürekkebe daldırdığı kalemi birkaç kez yerine koyar ve düşünceli bir şekilde yardımcısına şöyle der: “Ellerim nedenini bilmediğim bir şekilde titriyor. Eğer bu belge tarihsel bir belge olacaksa benim imzamı atmam şart. Ancak bunu imzalarken ellerim titrerse gelecekte bu belgeyi imza eden başkanın tereddütleri vardır şeklinde bir yorum yapılabilir. Ben de bunu istemiyorum.” Sonra başkan kendini toparlar ve kâğıdın altına mükemmel bir imza atar.

Ölüm döşeğinde yatan Yaakov da sıra dışı ve tarihsel bir şey yapmak üzeredir. Her oğlu Erets Yisrael’den bir pay alırken Yosef oğullarının Yaakov tarafından ‘benim çocuklarım’ olarak kabullenmesinden dolayı iki pay alacaktır ve bu alışılmış bir davranış değildir. Aynı zamanda Efrayim ve Menaşe’nin ismi gelecekte bütün ebeveynlerin erkek çocukları için kullanacakları bir berahayı Yaakov kullanmak üzeredir. Bu kadar önemli davranışları yatar vaziyette ve güçsüz gibi görünen bir konumda yapması mümkün değildir. Yaakov Avinu bu berahaları verirken geleceğe yön vereceğinin ve ışık tutacağının farkındadır. Bu en üst derecedeki mesajı verirken en ufak bir güçsüzlük belirtisi yanlış anlamalara neden olabilecektir. Bu bilinç ve ön görüyle Yaakov gücünü toplar yatakta dik bir şekilde oturur.

Büyük ve etkili hareketlerin yapılması her zaman güç ve kararlılık gerektirir.